Svečano otvaranje
LESKOVAC
ARHIVI OD KAMENA. GRAFITI PASTIRA U DOLINI FIJEME (Italija, 2013)
Režija PAOLO KOVA
Žanr: dokumentarni film; Trajanje: 20’
Jezik: italijanski sa titlovima na srpskom; u boji
Planina Kornon dominira svojom moćnom veličinom dolinom Fijeme u Trentinu. Duž njenih zidina od beličastih stena, koje razdvajaju livade na velikim visinama od donjih pašnjaka, pastiri ove oblasti su vekovima ostavljali brojne neizbrisive tragove svoga prisustva.Naime, koristeći crveni oker, meki kamen koji se lako može naći u mogim oblastima planine Kornon, ovi ljudi su urezivali grafite na steni, prenoseci drevnu praksu koja se širila još od praistorije.
U najstarijim do sada analiziranim zapisima, koji potiču iz XVI i XVII veka, preovlađuju inicijali imena i prezimena pastira, prikazi njihovih kuća, sveti simboli kao i prikazi brojanja grla stoke. Prostor koji se koristio za zapise često je bio uokviren malim ramom iznad kojeg se nalazio krst.
Počev od XVIII veka zapisi su bivali kompleksniji, zahvaljujući i sve većoj pismenosti, koja je dozvolila pastirima da sačine jednu vrstu dnevnika u kojem ne samo da su beležili male događaje vezane za njihov posao već i izražavali svoja posebna duševna stanja.
Pažljiva analiza stena planine Kornon, pravih arhiva u kamenu, omogućava rekonstrukciju društvenog života pastira, zasnovanog na vekovnoj eksploataciji resursa alpske planinske sredine. Ovčarstvo je, s druge strane, usko vezano za druge privredne aktivnosti sa kojima formira čvrst proizvodni sistem: sa poljoprivredom, stočarstvom, proizvodnjom mlečnih proizvoda, eksploatacijom šuma za drvo, lovom, proizvodnjom radnih alata i muzičkih instrumenata.
Zapisi pastira vidljivo se smanjuju u drugoj polovinei XX veka, istovremeno sa dubokim promenama izazvanim industrijskim revolucijom pedesetih godina i pojavom masovnog turizma. U dolini Fijeme, kao i u mnogim drugim oblastima Trentina, tradicionalno planinska društva se menjaju. Ne samo da gube svoj karakterističan identitet, već napuštaju običaje, tradicije i verovanja prošlih vremena. Njihov odnos sa vremenom i godišnjim dobima radikalno se menja, kao što se menja i pogled na svet alpskih zajednica. I niko više ne poverava sećanje na svoje postojanje arhivima u kamenu…